Dwie starsze panie, które spotkały Yorka i Lathama przy stacji benzynowej Esso na krańcach Jacksonville i ruszyły za nimi, mając nadzieję odnaleźć drogę do swego miasteczka, zostały przez dwóch zbiegów uduszone za pomocą pętli zrobionej z bykowców skradzionych (wraz z ciężarówką) hodowcy bydła, a potem obrabowane. Następnie zbiegli żołnierze zastrzelili komiwojażera spotkanego w Tullahomie, zabierając […]

Nawiązując do schematu 6 przedstawiającego funkcjonalną strukturę postawy, prześledźmy raz jeszcze oddziaływanie integrujące systemu psychicznego. Weźmy za przykład ustosunkowania, które ujawniły się w 1961 r. w postępowaniu osiemnastoletniego George’a Ronalda Yorka oraz dziewiętnastoletniego Jamesa Douglasa Lathama amerykańskich żołnierzy, którzy zbiegli z obozu karnego w Ford Hood w Teksasie. Obu zbiegów cechowały ustosunkowania: 1) wobec dwóch starszych pań, […]

Po pierwsze, integracji napływających informacji, dzięki czemu każda z nich zostaje umieszczona w obrębie jednolitej „mapy”, obejmującej obraz świata i obraz własnej osoby; po drugie, integracji różnych kierunków aktywności w „nurt” jednej (lub niewielu) realizacji, dotyczącej nadrzędnych zadań życiowych i wyrażającej określoną hierarchię wartości oraz kryjących się za linią potrzeb. W rezultacie czynności człowieka upodobniają […]

Można by więc powiedzieć, że wskaźnikiem integracji postaw jest zbiór wartości, które uznaje się w codziennych ustosunkowaniach za najważniejsze, i które — w przypadku kolizji między wartościami wybiera się jako najważniejsze. A choć niewątpliwie uświadamianie sobie własnej integracji postaw tę integrację wzmacnia, to jednak o integracji nie decyduje. Decydują o niej natomiast funkcjonalne zależności, jakie […]

Złodziej złodziejowi powinien nieść pomoc w więzieniu i na wolności, jeżeli brat złodziej jest w niebezpieczeństwie”. Spotykamy się także ze sformułowaniem przekonań oceniających jako nakazów lub zakazów. W kręgu podkultury grypsery obowiązuje git-ludzi nakaz: „wyzywaj na solo (pojedynek) każdego człowieka, który cię obrazi” oraz zakaz: „nie szamaj (nie jedz) w ubikacji, bo się skiepścisz” (przestaniesz […]

Niewątpliwie nie zawsze przekształcanie sformułowań opisujących (sądów) czy oceniających (ocen) w przekonania dokonuje się dzięki argumentacji racjonalnej. Obok przekonań racjonalnych trzeba więc wyróżnić przekonania irracjonalne. A analizując przekonania często występujące wśród młodzieży wykolejonej społecznie, spotykamy tam wiele nieuzasadnionych, przedwczesnych uogólnień opisowych i oceniających, a także przekonań wynikających z pragnienia, by od razu posiąść całą wiedzę. […]

Niemniej jednak zarówno wówczas, gdy mamy do czynienia z przekonaniami opisującymi, jak i wówczas, gdy chodzi o przekonania oceniające, są one przekonaniami tylko o tyle, o ile ich zaaprobowanie stanowi rezultat przedstawienia i uznania określonych argumentów. Argumenty, które powodują, że sądy opisujące stają się przekonaniami opisującymi, polegają na tym, że odwołujemy się do innych, mających […]

Przekonanie istnieje zaś tylko wtedy, kiedy danemu sądowi towarzyszy przeświadczenie o jego prawdziwości. A takie przeświadczenie ma miejsce wówczas, gdy danemu sądowi towarzyszy i wspiera go argumentacja mobilizująca odpowiednio intensywne emocje. N. Kerlinger twierdzi, że istotnym składnikiem postawy jest zawsze, mniej lub bardziej spoisty, układ przekonań opisujących i oceniających, umożliwiający spostrzeżenie tego, co pobudza oraz wywołuje […]